Thực trạng thừa cân - béo phì và hiệu quả can thiệp kiểm soát cân nặng ở trẻ 3 - 5 tuổi tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương (2023 - 2024)
tác giả Lê Thị Thu Hảo đã thực hiện luận văn sau đại học với đề tài: “Thực trạng thừa cân - béo phì và kết quả can thiệp kiểm soát cân nặng ở trẻ 3–5 tuổi tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương năm 2023–2024” với mục tiêu nhằm xác định tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em trong độ tuổi từ 3 đến 5 tại các trường mầm non trên địa bàn, đồng thời đánh giá kiến thức, thái độ và hành vi của người chăm sóc trẻ đối với tình trạng này, cũng như hiệu quả của các biện pháp can thiệp nhằm kiểm soát cân nặng ở trẻ.
Động lực và phương pháp nghiên cứu
Thành phố Dĩ An hiện đang đối mặt với tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em ngày càng tăng, nằm trong nhóm cao nhất của tỉnh Bình Dương. Theo số liệu giám sát, tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi trong cộng đồng mắc thừa cân, béo phì đã tăng từ 5,3% vào năm 2019 lên 6,9% vào năm 2022. Riêng tại các trường mầm non, tỷ lệ này cũng có xu hướng tăng từ 8,5% lên 8,9% trong cùng giai đoạn. Tuy toàn thành phố có 9 trường mầm non với khoảng 4.283 trẻ từ 3 đến 5 tuổi (năm học 2022 - 2023), song vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể nào được thực hiện để xác định thực trạng và đưa ra giải pháp can thiệp hiệu quả cho nhóm đối tượng này.
Do đó, tác giả Lê Thị Thu Hảo đã thực hiện luận văn sau đại học với đề tài: “Thực trạng thừa cân - béo phì và kết quả can thiệp kiểm soát cân nặng ở trẻ 3–5 tuổi tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương năm 2023–2024” với mục tiêu nhằm xác định tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em trong độ tuổi từ 3 đến 5 tại các trường mầm non trên địa bàn, đồng thời đánh giá kiến thức, thái độ và hành vi của người chăm sóc trẻ đối với tình trạng này, cũng như hiệu quả của các biện pháp can thiệp nhằm kiểm soát cân nặng ở trẻ.
Để thực hiện mục tiêu trên, tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp: nghiên cứu mô tả cắt ngang và nghiên cứu can thiệp so sánh trước – sau có nhóm chứng. Đối tượng nghiên cứu bao gồm trẻ từ 3 đến 5 tuổi cùng người trực tiếp chăm sóc các em tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, trong khoảng thời gian từ tháng 4 năm 2023 đến tháng 4 năm 2024.
Kết quả nghiên cứu
Kết quả thu được cho thấy, tỷ lệ trẻ mầm non thừa cân là 9,5%, béo phì là 3,3%, trong khi chỉ có 1,1% trẻ bị suy dinh dưỡng thể gầy. Đặc biệt, tỷ lệ thừa cân và béo phì tăng rõ rệt theo độ tuổi:
- Trẻ 3 tuổi: thừa cân 5,7%, béo phì 1,1%
- Trẻ 4 tuổi: thừa cân 11,4%, béo phì 4%
- Trẻ 5 tuổi: thừa cân 29,6%, béo phì 22,2%
Về phía người chăm sóc trẻ, kết quả khảo sát cho thấy còn nhiều hạn chế trong nhận thức và thực hành: 30,2% có hiểu biết sai về nguyên nhân gây thừa cân, 37,8% không nhận thức đúng về hậu quả, và 33,8% thiếu kiến thức về các biện pháp phòng ngừa. Bên cạnh đó, có tới 44% người chăm sóc có thái độ chưa đúng và 41,3% có hành vi chăm sóc chưa phù hợp. Các yếu tố như mối quan hệ với trẻ, trình độ học vấn và nghề nghiệp của người chăm sóc có ảnh hưởng đáng kể đến mức độ kiến thức, thái độ và hành vi, với sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,001).
Trong khuôn khổ nghiên cứu, tác giả đã triển khai can thiệp bằng truyền thông - giáo dục dinh dưỡng cho 232 trẻ thừa cân, béo phì. Các em được chia làm hai nhóm: nhóm can thiệp và nhóm chứng, mỗi nhóm gồm 116 trẻ. Các trẻ tham gia học tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, bao gồm: Trường Mầm non Hoa Hồng 3 (32%), Trường Mầm non Võ Thị Sáu (30,7%), Trường Mầm non Hoa Hồng 1 (19,3%) và Trường Mầm non Hoa Hồng 2 (18%).
Các biện pháp can thiệp bao gồm: giáo dục dinh dưỡng cho phụ huynh và trẻ, hướng dẫn theo dõi cân nặng định kỳ, thực hành các hoạt động thể chất phù hợp và tư vấn cá nhân. Sau 6 tháng thực hiện, tác giả tiến hành đánh giá lại tình trạng dinh dưỡng, hành vi ăn uống và vận động, đồng thời so sánh giữa nhóm can thiệp và nhóm chứng.
Kết quả cho thấy, chỉ số cân nặng theo chiều cao ở nhóm can thiệp có xu hướng giảm, thể hiện hiệu quả tích cực trong việc giữ ổn định cân nặng, tạo điều kiện cho chiều cao phát triển. Cụ thể, 34 trẻ (29,3%) trong nhóm can thiệp đã trở về cân nặng bình thường, trong khi ở nhóm chứng chỉ có 6 trẻ (5,2%) đạt được điều này.
Bên cạnh đó, nhận thức và hành vi của người chăm sóc trẻ cũng được cải thiện đáng kể: tỷ lệ phụ huynh có kiến thức đúng tăng 23%, thái độ đúng tăng 27,4% và hành vi chăm sóc đúng tăng 48,7%. Tổng hợp cả ba yếu tố, tỷ lệ phụ huynh đạt đầy đủ tiêu chí kiến thức - thái độ - hành vi đúng đã tăng 27,4%, và tất cả sự thay đổi này đều có ý nghĩa thống kê (p < 0,001).
Kết luận
Nghiên cứu khẳng định tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em trên địa bàn thành phố Dĩ An đang có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là ở nhóm trẻ lớn tuổi. Các biện pháp can thiệp đồng bộ và toàn diện, nhất là thông qua việc nâng cao nhận thức và điều chỉnh hành vi của người chăm sóc, đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Do đó, mô hình truyền thông - giáo dục về dinh dưỡng hợp lý và tăng cường hoạt động thể chất nên được mở rộng áp dụng tại các trường mầm non và tích hợp vào chương trình Y tế học đường, góp phần kiểm soát tình trạng thừa cân, béo phì và nâng cao sức khỏe trẻ em trong cộng đồng.
Nguồn LVLA: " Thực trạng thừa cân - béo phì và hiệu quả can thiệp kiểm soát cân nặng ở trẻ 3 - 5 tuổi tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương (2023 - 2024)". Xem toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương
Ngọc Dung