Nguyên cứu tình hình và giải pháp sự gắn bó với tổ chức của nhân viên y tế tuyến huyện tại tỉnh Bình Dương năm 2023
Sự gắn bó của nhân viên y tế (NVYT) với tổ chức là một trong những yếu tố then chốt quyết định chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh và hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế. Đặc biệt tại tuyến huyện - nơi được ví như "cửa ngõ" của dịch vụ y tế, sự ổn định về nhân lực lại càng trở nên cấp thiết. Một nghiên cứu chuyên sâu mới đây về tình hình và giải pháp sự gắn bó của NVYT tuyến huyện tại tỉnh Bình Dương năm 2023 đã vén màn nhiều góc khuất, đồng thời đưa ra những khuyến nghị quan trọng để giữ chân đội ngũ cán bộ y tế tuyến đầu.
Áp lực đè nặng lên vai ngành y tế Bình Dương
Là một tỉnh có tốc độ phát triển kinh tế chóng mặt, Bình Dương đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức xã hội phức tạp, từ áp lực dân số gia tăng cơ học cho đến các vấn đề về nhà ở, việc làm và vệ sinh môi trường. Trong bối cảnh đó, ngành y tế của tỉnh đang gồng mình chịu sức ép lớn, với cơ cấu bệnh tật thay đổi và tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng.
Vấn đề thiếu hụt nhân lực y tế luôn là một bài toán nan giải. Tỷ lệ bác sĩ trên vạn dân tại Bình Dương vẫn còn thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra. Đáng lo ngại hơn, sau đại dịch COVID-19, tình trạng nhân viên nghỉ việc có xu hướng gia tăng, tạo ra những khoảng trống lớn trong hệ thống.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của vấn đề này, bà Mai Thị Kim Dung đã tiến hành nghiên cứu luận văn: “Nguyên cứu tình hình và giải pháp sự gắn bó với tổ chức của nhân viên y tế tuyến huyện tại tỉnh Bình Dương năm 2023” với mục tiêu chính là xác định tỷ lệ và mức độ gắn bó của NVYT với các Trung tâm Y tế (TTYT) tuyến huyện, đồng thời phân tích sâu sắc các yếu tố liên quan đến sự gắn bó này. Từ đó, đánh giá được hiệu quả của các giải pháp thu hút nhân tài đã và đang được tỉnh Bình Dương triển khai.
Mức độ gắn bó: Niềm tự hào và thách thức tiềm ẩn
Nghiên cứu được triển khai từ tháng 03 đến tháng 12 năm 2023, với phạm vi khảo sát tại 9 TTYT tuyến huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bình Dương. Với thiết kế mô tả cắt ngang có phân tích, kết hợp cả phương pháp định lượng và định tính, nghiên cứu đã mang lại cái nhìn toàn diện về mức độ gắn bó và các yếu tố liên quan.
Tỷ lệ gắn bó chung của NVYT với các TTYT tuyến huyện tại Bình Dương đạt 77,92%. Con số này khá tương đồng với các nghiên cứu tương tự tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Tây Ninh (2022) và Bệnh viện Nhân Ái – Bình Phước (2021), cho thấy một tín hiệu tích cực về sự ổn định tương đối của nhân lực y tế công lập tại tuyến huyện.
Điểm trung bình về sự gắn bó đạt 3,88±0,67. Đáng chú ý, sự nỗ lực là khía cạnh có điểm trung bình cao nhất (3,96±0,67), tiếp theo là niềm tự hào (3,85±0,72) và lòng trung thành (3,84±0,74). Điều này cho thấy NVYT tại Bình Dương có ý thức cao về trách nhiệm, tự hào về công việc và cam kết gắn bó với đơn vị. Tuy nhiên, mức điểm này vẫn còn thấp hơn so với các bệnh viện tư nhân tự chủ hoàn toàn, gợi mở tiềm năng cải thiện đáng kể trong môi trường công lập.
Một điểm nhấn khác của nghiên cứu là sự khác biệt về mức độ gắn bó giữa các chức danh. Điều dưỡng có tỷ lệ gắn bó cao nhất (81,9%), vượt trội so với Bác sĩ (78%) và các chức danh khác (75,28%). Sự chênh lệch này có thể được lý giải bởi các chính sách hỗ trợ thu hút nhân tài của tỉnh Bình Dương có xu hướng tập trung nhiều hơn vào nhóm điều trị trực tiếp, trong đó có điều dưỡng.
Những yếu tố tác động đến nhân lực y tế
Phân tích hồi quy tuyến tính đã chỉ ra rằng 70,58% mức độ gắn bó của NVYT có thể được giải thích bởi sự thay đổi của các biến trong mô hình. Bảy biến có tác động có ý nghĩa thống kê đến sự gắn bó bao gồm: Nhóm tuổi, Đặc điểm công việc, Cơ hội đào tạo và phát triển nghề nghiệp, Thu nhập và sự công bằng, Khen thưởng và công nhận thành tích, Đồng nghiệp, và Môi trường làm việc.
Trong số các yếu tố này, khen thưởng và công nhận thành tích có tác động mạnh nhất (β=0,2), tiếp theo là đặc điểm công việc (β=0,19) và môi trường làm việc (β=0,18). Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng một môi trường làm việc tích cực, công bằng và đặc biệt là có cơ chế khen thưởng rõ ràng, kịp thời để thúc đẩy sự gắn bó của nhân viên. Khi công sức được ghi nhận xứng đáng, và công việc mang lại sự thỏa mãn, nhân viên sẽ có xu hướng gắn bó lâu dài hơn.
Mô hình hồi quy logistic cũng nhấn mạnh rằng 46,27% nhân viên gắn bó với đơn vị được giải thích bởi sự thay đổi của 6 biến: nhóm tuổi, môi trường làm việc, đồng nghiệp, khen thưởng, đặc điểm công việc, và thu nhập và sự công bằng.
Tuy nhiên, tình trạng dịch chuyển NVYT từ khu vực công sang tư nhân vẫn là một thách thức lớn, đe dọa đến việc đảm bảo đủ nhân lực tại các đơn vị. Các nguyên nhân chính được xác định bao gồm: phân công công việc không phù hợp, thiếu cơ hội đào tạo và phát triển, khen thưởng không kịp thời, môi trường làm việc áp lực và thu nhập thấp.
Chính sách thu hút nhân tài: Đã đem lại hiệu quả, nhưng cần hoàn thiện
Để giải quyết bài toán nhân lực, tỉnh Bình Dương đã chủ động triển khai Nghị quyết 05/2019/NQ-HĐND ngày 31/07/2019 về chính sách thu hút và đãi ngộ nhân lực y tế. Chính sách này đã ghi nhận những hiệu quả tích cực, đặc biệt là trong việc thu hút đáng kể số lượng bác sĩ trong giai đoạn 2019-2020 so với giai đoạn trước đó (2016-2018). Đây là một tín hiệu đáng mừng cho thấy sự quan tâm và nỗ lực của tỉnh trong việc củng cố đội ngũ cán bộ y tế.
Tuy nhiên, chính sách này vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Thời gian hỗ trợ chỉ 60 tháng là một trong những điểm yếu, dẫn đến giảm sút thu nhập của NVYT sau thời gian này, khiến họ đứng trước lựa chọn dịch chuyển sang khu vực tư nhân. Hơn nữa, sự chênh lệch đãi ngộ giữa nhân lực chuyên môn trực tiếp và các chức danh gián tiếp đã làm giảm tỷ lệ gắn bó của các chức danh không chuyên môn y tế, tạo ra sự bất bình đẳng trong nội bộ ngành.
Nắm bắt được những bất cập này, Hội đồng nhân dân tỉnh Bình Dương đã kịp thời ban hành Nghị quyết 23/2023/NQ-HĐND ngày 08/12/2023, quy định chế độ hỗ trợ đối với viên chức không có chuyên môn y tế. Động thái này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của tỉnh đến việc đảm bảo công bằng trong chính sách đãi ngộ, góp phần nâng cao tinh thần và sự gắn bó của toàn bộ đội ngũ.
Kết luận
Từ những kết quả nghiên cứu được, tác giả Mai Thị Kim Dung đã cung cấp một bức tranh toàn cảnh về sự gắn bó của NVYT tuyến huyện tại Bình Dương. Mặc dù tỷ lệ gắn bó khá cao, nhưng vẫn còn nhiều yếu tố cần được cải thiện, đặc biệt là trong môi trường làm việc, chính sách khen thưởng và cơ hội phát triển nghề nghiệp. Các chính sách thu hút nhân tài đã phát huy hiệu quả bước đầu nhưng cần tiếp tục được hoàn thiện để đạt được hiệu quả bền vững.
Có thể thấy, việc giữ chân và phát triển đội ngũ NVYT tuyến huyện là một nhiệm vụ cấp bách, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ từ cấp tỉnh đến từng đơn vị y tế. Chỉ khi đội ngũ này cảm thấy gắn bó, được trân trọng và có điều kiện phát triển, chất lượng khám chữa bệnh tại Bình Dương mới thực sự được nâng cao, đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân trong bối cảnh phát triển kinh tế nhanh chóng.
Anh Đào
Nguồn LVLA: “Nguyên cứu tình hình và giải pháp sự gắn bó với tổ chức của nhân viên y tế tuyến huyện tại tỉnh Bình Dương năm 2023”. Xem toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê KHCN Bình Dương