Giải pháp triển khai chính quyền số tại các phường trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương
Nghiên cứu của ThS. Nguyễn Văn Hiệp tập trung vào việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp triển khai Chính quyền số (CQS) tại các phường trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Đây là một nhiệm vụ chiến lược trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0, nhằm hiện đại hóa nền hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Nghiên cứu của ThS. Nguyễn Văn Hiệp không chỉ hệ thống hóa cơ sở lý luận về CQS mà còn đi sâu đánh giá thực trạng triển khai tại 14 phường thuộc TP. Thủ Dầu Một. Từ đó, tác giả đề xuất các nhóm giải pháp và kiến nghị cụ thể, mang tính thực tiễn cao để tối ưu hóa hiệu quả triển khai CQS.
Thực trạng triển khai chính quyền số tại các phường tp. Thủ Dầu Một: những điểm sáng và thách thức
Thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương đã và đang thể hiện sự quyết tâm cao trong triển khai Chính quyền số (CQS) tại cấp phường, đạt được nhiều điểm sáng đáng ghi nhận nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức cần vượt qua.
- Về chính sách và kế hoạch, các phường đã chủ động xây dựng và triển khai các kế hoạch CQS phù hợp với thực tiễn. Điều này thể hiện qua việc kết nối mạng truyền số liệu chuyên dùng, trang bị máy tính và phần mềm bảo mật cho cán bộ. Đặc biệt, việc sử dụng nền tảng số cho đảng viên, thực hiện hồ sơ công việc trên môi trường mạng với chữ ký số, và tăng tỷ lệ hồ sơ cũng như thanh toán trực tuyến đã cho thấy sự quyết tâm cao. Hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến được triển khai thông suốt 4 cấp, từ Trung ương đến phường, giúp thông tin được trao đổi nhanh chóng, hiệu quả. Đáng chú ý, việc tích hợp định danh điện tử mức 2 đã đạt những con số ấn tượng với gần 87.000 trường hợp được kích hoạt, minh chứng cho sự hưởng ứng tích cực từ phía người dân.
- Nguồn nhân lực số cũng được chú trọng phát triển. Các phường đã tích cực thành lập và vận hành các Tổ công nghệ số cộng đồng (CNSCĐ), gồm Trưởng khu ấp, Bí thư Chi đoàn và các thành viên khác. Các tổ này đóng vai trò cầu nối quan trọng, đưa CQS đến gần hơn với người dân. Đội ngũ cán bộ chuyên trách về CNTT, chuyển đổi số và an toàn thông tin mạng tại các phường cơ bản đã đủ khả năng đáp ứng các yêu cầu ban đầu.
- Về dịch vụ công trực tuyến, năm 2022, 14 phường đã tiếp nhận và giải quyết hơn 142.000 hồ sơ các loại, đạt tỷ lệ 100% đúng hẹn. Dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 đã được cung cấp cho 110/133 thủ tục hành chính, với hơn 55.000 hồ sơ được tiếp nhận trực tuyến. Các phường cũng áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2015 và sử dụng phần mềm quản lý văn bản, điều hành cùng chữ ký số. Người dân và doanh nghiệp đánh giá cao sự tiện lợi, minh bạch và hiệu quả của Cổng Dịch vụ công và Một cửa điện tử.
- Dữ liệu mở cũng bắt đầu được triển khai. Tỉnh Bình Dương nói chung và các phường nói riêng đang tích cực xây dựng dữ liệu mở dựa trên danh mục của Tỉnh. Người dân đánh giá cao việc thông tin trên website chính quyền được cập nhật thường xuyên, miễn phí và đa dạng. Cổng thông tin điện tử TP. Thủ Dầu Một đã tích hợp thông tin đa dạng và có kênh tương tác để tiếp nhận ý kiến phản ánh. Các phường cũng đã triển khai thanh toán phí, lệ phí qua tài khoản không dùng tiền mặt và dịch vụ chứng thực bản sao điện tử.
- Công tác đảm bảo an ninh mạng được duy trì ổn định với đầy đủ tường lửa, phần mềm bảo mật, diệt virus. Việc cấp tài khoản cho người dân, doanh nghiệp truy cập Cổng thông tin điện tử được triển khai đồng bộ, kèm theo cảnh báo tự động khi có vấn đề bảo mật, tạo niềm tin cho người dùng trong môi trường số.
- Kỹ năng và năng lực số cộng đồng được nâng cao thông qua việc các phường trực tiếp hỗ trợ, hướng dẫn người dân sử dụng các ứng dụng thông minh, thương mại điện tử và dịch vụ hành chính công. Công tác tuyên truyền về dịch vụ công trực tuyến và chuyển đổi số đạt hiệu quả cao. Mạng lưới 118 Tổ công nghệ cộng đồng với 649 thành viên đã phát huy hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân. Việc giáo dục kỹ năng Internet cho trẻ em từ tiểu học cũng được chú trọng, cùng với việc trang bị thiết bị điện tử và kho học liệu số cho trường học.
- Về cơ sở vật chất và trang thiết bị, hệ thống truyền hình trực tuyến với 14 điểm cầu tại các phường kết nối thông suốt 4 cấp. Hệ thống mạng nội bộ và trang thiết bị an toàn thông tin được nâng cấp. Với khoảng 80% dân số trưởng thành sở hữu điện thoại thông minh và 100% phủ sóng di động, Thủ Dầu Một có hạ tầng viễn thông thuận lợi. 100% cán bộ, công chức, viên chức được cấp tài khoản hộp thư công vụ.
Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả triển khai chính quyền số
Để đảm bảo hiệu quả triển khai Chính quyền số tại các phường thuộc TP. Thủ Dầu Một, nghiên cứu của ThS. Nguyễn Văn Hiệp đã đề xuất một loạt giải pháp đồng bộ và toàn diện, xoay quanh năm trụ cột chính: nâng cao nhận thức, hoàn thiện cơ chế, phát triển nguồn nhân lực, đầu tư hạ tầng, và áp dụng chính sách khuyến khích.
Đầu tiên, nâng cao nhận thức và tăng cường tuyên truyền là yếu tố tiên quyết. Các phường cần khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng ủy và sự chỉ đạo sát sao của người đứng đầu trong quá trình chuyển đổi số. Điều này không chỉ bao gồm việc triển khai đồng bộ các quy trình số hóa văn bản, mà còn phải tập trung nâng cao kiến thức, kỹ năng và an toàn thông tin cho toàn thể cán bộ, công chức, giúp họ khắc phục tình trạng tồn đọng hồ sơ và chủ động hơn trong công việc. Song song đó, việc tuyên truyền rộng rãi về các chủ trương, chính sách chuyển đổi số đến mọi người dân và doanh nghiệp là rất quan trọng. Cần tích cực hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, các nền tảng số, và các dịch vụ thanh toán điện tử. Việc này sẽ tạo ra sự chuyển biến sâu sắc về tư duy và hành động, xây dựng nền tảng cho một xã hội số lành mạnh, đồng thời khuyến khích thế hệ trẻ tham gia tích cực vào không gian mạng một cách văn minh.
Thứ hai, việc hoàn thiện cơ chế và chính sách triển khai là nền tảng vững chắc. Cần rà soát và tích hợp các chỉ tiêu xây dựng đô thị thông minh, Chính quyền số và cải cách hành chính thành một bộ tiêu chí đánh giá thống nhất, minh bạch. UBND các phường phải chủ động ban hành các kế hoạch triển khai cụ thể, bám sát chỉ đạo của thành phố và tập trung giải quyết các vướng mắc hiện có về dịch vụ điện tử, dữ liệu mở, an toàn thông tin, kỹ năng số và trang thiết bị. Đặc biệt, cần đẩy mạnh các giao dịch không dùng tiền mặt và tiến tới không nhận hồ sơ giấy đối với dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Để duy trì hoạt động của các Tổ công nghệ số cộng đồng và nhân sự chuyên trách, cần tìm kiếm các nguồn ngân sách và huy động xã hội hóa. Đồng thời, phường cần hoàn thiện bộ máy tổ chức gắn với mục tiêu đô thị thông minh, và huy động sự tham gia tích cực của người dân vào quá trình chuyển đổi số.
Thứ ba, phát triển nguồn nhân lực và tăng cường tiềm lực số là yếu tố then chốt. UBND các phường cần chú trọng triệu tập nhân sự Tổ công nghệ số cộng đồng tham gia các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về tin học cơ bản, vận hành dịch vụ công trực tuyến, họp trực tuyến và sử dụng chữ ký số. Đối với cán bộ chuyên gia, cần bồi dưỡng kiến thức chuyên sâu về quản trị hệ thống mạng, cổng thông tin điện tử và an ninh mạng. Việc học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương đi trước trong quản lý Bộ phận Một cửa và số hóa dữ liệu cũng rất cần thiết. Song song đó, phổ cập kỹ năng số cơ bản và kiến thức an toàn thông tin cho người dân và doanh nghiệp thông qua vai trò của Tổ công nghệ số cộng đồng là cực kỳ quan trọng. Cần khảo sát hiện trạng cơ sở vật chất và ứng dụng CNTT tại các phường để xây dựng kế hoạch đầu tư hạ tầng hợp lý, đồng thời xây dựng lộ trình cung cấp dữ liệu mở và rà soát nguồn nhân lực để tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.
Thứ tư, tập trung đầu tư và phát triển hạ tầng số là xương sống của Chính quyền số. Các phường cần chủ động bố trí kinh phí và xây dựng dự toán cho đầu tư phát triển CNTT, ưu tiên cho các Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả chưa đạt chuẩn. Tăng cường phối hợp với thành phố và các đơn vị tư vấn để xây dựng các dự án lớn như tích hợp trang thông tin điện tử phường lên cổng thành phố, chuyển hóa hạ tầng mạng, và số hóa 3D các di tích. Việc vận động xã hội hóa để lắp đặt Wi-Fi công cộng cũng là một giải pháp hữu ích.
Duy trì và cải tiến hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015 là cần thiết. Các phường cũng cần huy động mọi nguồn lực để đạt các chỉ tiêu về tỷ lệ dân số trưởng thành sử dụng điện thoại thông minh, phủ sóng di động, thương mại điện tử, thanh toán trực tuyến, và các chỉ tiêu khác liên quan đến hạ tầng số. Phát triển hạ tầng băng thông rộng và triển khai 5G cũng là mục tiêu quan trọng. Cuối cùng, cần đầu tư xây dựng dữ liệu Chính quyền mở và hệ thống thông tin dùng chung, cùng với việc nâng cao số lượng và chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4.
Cuối cùng, việc áp dụng chính sách khuyến khích và khen thưởng là không thể thiếu để tạo động lực. Lãnh đạo các cấp cần thường xuyên kiểm tra tình hình triển khai các kế hoạch chuyển đổi số và kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc. Việc phát động phong trào thi đua triển khai Chính quyền số sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, khích lệ sự nỗ lực và sáng tạo, góp phần đưa Chính quyền số thực sự đi vào chiều sâu và đạt hiệu quả bền vững.
Kết luận
Những nghiên cứu chuyên sâu và giải pháp toàn diện trong đề tài của ThS. Nguyễn Văn Hiệp đã cung cấp tài liệu tham khảo quý báu cho cán bộ, lãnh đạo các cấp trong việc triển khai Chính quyền số. Các kiến nghị này không chỉ giúp cấp trên ban hành chính sách phù hợp với điều kiện địa phương mà còn có giá trị đặc biệt cho việc tiếp tục thực hiện CQS tại các phường của TP. Thủ Dầu Một nói riêng, và các xã, phường, thị trấn trên toàn tỉnh Bình Dương nói chung. Với định hướng rõ ràng và giải pháp cụ thể, TP. Thủ Dầu Một đang vững vàng xây dựng Chính quyền số cấp phường, hướng tới một nền hành chính phục vụ chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả, đáp ứng tốt hơn kỳ vọng của người dân và doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.
Anh Đào
Nguồn KQNC: “Giải pháp triển khai chính quyền số tại các phường trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương”. Xem toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê KH&CN tỉnh Bình Dương