Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý Nhà nước về rác thải trên địa bàn thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương
Nhận thức được tầm quan trọng này, tác giả Nguyễn Thị Cẩm đã thực hiện luận văn thạc sĩ với đề tài: “Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý Nhà nước về rác thải trên địa bàn thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương” với mục tiêu xác định rõ các yếu tố tác động đến hiệu quả công tác quản lý, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách và mô hình quản lý rác thải trên địa bàn.
Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra nhanh chóng cùng với sự gia tăng dân số, vấn đề ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt ngày càng trở thành mối lo ngại lớn tại nhiều đô thị ở Việt Nam. Thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương - một địa phương đang trên đà phát triển mạnh mẽ về kinh tế, xã hội cũng không nằm ngoài xu thế đó. Với mật độ dân cư cao, số lượng cơ sở sản xuất, khu dân cư và nhà trọ ngày càng nhiều, lượng rác thải phát sinh tại Tân Uyên ngày một lớn, gây áp lực nặng nề lên hệ thống quản lý môi trường và hạ tầng đô thị.
Mặc dù thành phố đã ban hành nhiều chính sách, tổ chức các hoạt động nhằm cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường, tuy nhiên công tác phân loại, thu gom và xử lý rác thải vẫn còn nhiều bất cập. Nhiều nơi vẫn tồn tại tình trạng rác thải chưa được phân loại tại nguồn, thu gom không đúng quy trình hoặc xử lý chưa đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. Trước thực trạng đó, việc đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về rác thải tại địa phương là yêu cầu cấp thiết, góp phần đưa ra các giải pháp phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ môi trường bền vững.
Nhận thức được tầm quan trọng này, tác giả Nguyễn Thị Cẩm đã thực hiện luận văn thạc sĩ với đề tài: “Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý Nhà nước về rác thải trên địa bàn thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương” với mục tiêu xác định rõ các yếu tố tác động đến hiệu quả công tác quản lý, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách và mô hình quản lý rác thải trên địa bàn.
Để đạt được mục tiêu đề ra, luận văn được triển khai theo phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa định tính và định lượng. Trong đó, dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát 152 đối tượng, bao gồm cán bộ quản lý, công nhân vệ sinh và người dân địa phương. Đồng thời, nghiên cứu cũng khai thác dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo, văn bản quản lý và tài liệu chuyên ngành có liên quan. Về mặt phân tích định lượng, tác giả đã sử dụng các công cụ như kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và mô hình hồi quy tuyến tính nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến hiệu quả công tác quản lý rác thải tại địa phương.
Kết quả nghiên cứu cho thấy cả 4 nhân tố lưu trữ rác thải, công tác thu gom, công tác xử lý và công tác quy hoạch đều ảnh hưởng đến công tác Quản lý nhà nước về rác thải. Theo đó, việc lưu trữ rác tại nguồn trên địa bàn thành phố nhìn chung đã được thực hiện đúng theo quy định, cả về phương tiện lưu trữ và vị trí đặt thùng rác. Tuy nhiên, vẫn còn hơn 21% người dân được hỏi cho biết họ chưa thực hiện tốt công tác này, hoặc họ không nhận thức rõ vai trò của phương tiện và vị trí lưu trữ đối với vệ sinh môi trường, cho rằng đây không phải là yếu tố đáng lưu tâm.
Bên cạnh đó, nhiều khu vực chưa có sự phân loại rác rõ ràng, các thùng rác còn tồn tại tình trạng không có nắp đậy, gây mất vệ sinh và tiềm ẩn nguy cơ lây lan mầm bệnh. Đây là một trong những nhân tố có mức độ hài lòng thấp nhất trong số các yếu tố được khảo sát.
Về công tác thu gom và vận chuyển rác thải tại Tân Uyên đã có nhiều chuyển biến tích cực. Có 12 phường, xã được trang bị xe chuyên dụng để thu gom rác tại các tuyến hẻm, ngõ phố, bao gồm xe thu gom 500 lít và xe vận chuyển có tải trọng trên 1,5 tấn. Trên 80% người dân được khảo sát bày tỏ sự hài lòng với hiệu quả công tác thu gom.
Tuy vậy, vẫn còn khoảng 15% số người dân không quan tâm đến việc thu gom rác có hiệu quả hay không. Điều này cho thấy một bộ phận dân cư vẫn chưa tiếp cận đầy đủ các thông tin và quy định liên quan đến tiêu chuẩn an toàn trong công tác thu gom và vận chuyển rác.
Về công tác quy hoạch, chính sách và văn bản hướng dẫn về quy trình lưu trữ, phân loại và thu gom rác thải, Thành phố Tân Uyên đã bước đầu xây dựng được lộ trình hoàn thiện hệ thống quản lý rác thải, từ việc bố trí các bãi rác tập kết, trung chuyển, đến việc quy định mức phí thu gom và xử lý rác. Đồng thời, các văn bản hướng dẫn về lưu trữ, thu gom và phân loại rác cũng đang dần được cụ thể hóa. Một số chính sách đãi ngộ cho nhân viên môi trường cũng đã được ban hành nhằm khuyến khích và nâng cao hiệu quả công việc.
Tuy nhiên, gần 20% số người khảo sát vẫn còn phân vân hoặc chưa hài lòng với các nội dung trên. Điều này phần nào phản ánh công tác tuyên truyền, hướng dẫn đến người dân vẫn còn chưa rõ ràng, hoặc việc triển khai các quy định còn chưa thực sự đồng bộ, quyết liệt. Trong bối cảnh này, thành phố có thể xem xét triển khai hợp đồng thu gom rác vào ban đêm tại các tuyến đường chính, kết hợp với mô hình “tuyến đường không thùng rác” để nâng cao mỹ quan đô thị và hiệu quả xử lý rác.
Về công tác xử lý, mặc dù đã có địa điểm tập kết và trạm ép rác được triển khai, vẫn có đến 22,4% người dân không đưa ra ý kiến về mức độ ảnh hưởng của các điểm tập kết đến môi trường, cho thấy sự thiếu thông tin hoặc mối quan tâm chưa rõ ràng từ phía cộng đồng. Gần 20% ý kiến khảo sát cho thấy người dân không rõ hoặc chưa hài lòng với quy hoạch và công nghệ xử lý rác hiện nay.
Thực tế cho thấy, tại một số phường, xã, các bãi chôn lấp rác chưa đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn về vệ sinh môi trường. Điều này cho thấy công tác xử lý rác thải tại Tân Uyên vẫn cần được cải thiện mạnh mẽ, từ việc nâng cấp công nghệ đến việc siết chặt kiểm tra, giám sát.
Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý rác thải trong thời gian tới, thành phố cần triển khai đồng bộ các giải pháp cụ thể như đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về phân loại rác tại nguồn; nâng cao năng lực quản lý trong hoạt động thu gom, xử lý; điều chỉnh hợp lý mức phí thu rác; đầu tư phương tiện và cơ sở vật chất; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải.
Luận văn không chỉ cung cấp góc nhìn toàn diện về hiện trạng và những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý rác thải tại thành phố Tân Uyên, mà còn đưa ra những giải pháp mang tính thực tiễn cao. Công trình nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ mối quan hệ giữa hành vi cá nhân, năng lực quản lý và hệ thống chính sách trong việc tạo lập một môi trường đô thị sạch đẹp, đáng sống. Đây là nguồn tài liệu có giá trị tham khảo cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu và các địa phương có đặc điểm tương tự trong hành trình xây dựng đô thị xanh và phát triển bền vững.
Nguồn LVLA: " Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý Nhà nước về rác thải trên địa bàn thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương". Xem toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương
Nguyễn Tính