Xây dựng, khai thác và phát triển Nhãn hiệu tập thể cho trái cam và bưởi Phú Giáo
Đây là đề tài nghiên cứu của ThS. Nguyễn Trường Hải thực hiện vào năm 2022 với mục tiêu xây dựng Nhãn hiệu tập thể (NHTT) được cấp GCN tạo cơ sở pháp lý để làm nền tảng xây dựng và phát triển thương hiệu Phú Giáo cho trái cam và trái bưởi; Khai thác và phát triển NHTT để kết nối thị trường tiêu thụ, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường trong nước và xuất khẩu; Nâng cao giá trị văn hoá, kinh tế - xã hội và bảo tồn giống cam, bưởi ngon phù hợp địa phương; nâng cao nhận thức của người dân về việc xây dựng NHTT và bảo hộ quyền Sở hữu trí tuệ (SHTT), tiến đến việc xây dựng và phát triển thương hiệu Phú Giáo trong tương lai.
Cụ thể hơn, đề tài được thực hiện nhằm xác định được một số đặc điểm, đặc trưng của trái cam và bưởi “Phú Giáo”; Xây dựng hoàn chỉnh quy chế quản lý và sử dụng NHTT cam, bưởi “Phú Giáo” cho các loại trái cam, bưởi trên địa bàn huyện Phú Giáo; Xây dựng hồ sơ và đăng ký thành công NHTT cam, bưởi “Phú Giáo” cho các loại trái cam và bưởi trên địa bàn huyện Phú Giáo; Xây dựng các tài liệu phục vụ cho việc sử dụng và quảng bá NHTT cam bưởi Phú Giáo như: bao bì, tem, nhãn, poster… Bên cạnh đó, đề tài triển khai thí điểm áp dụng trên thực tế NHTT cam, bưởi "Phú Giáo" cho các loại trái cam, bưởi trên địa bàn huyện Phú Giáo. Mở rộng các kênh quảng bá và tiêu thụ đối với thị trường tiềm năng như Tp.HCM, Các tỉnh phía Bắc, Trung Quốc, Đài Loan,… giúp gia tăng giá trị sản phẩm ít nhất từ 20% giá trị sản phẩm trở lên so với trước khi công nhận nhãn hiệu tập thể. Đánh giá và phân tích, sàng lọc chất lượng sản phẩm cam, bưởi Phú Giáo phù hợp vùng, khu vực trên địa bàn huyện theo thứ tự ưu tiên thông qua kênh khách hàng. Từ đó, chọn lựa giống phù hợp địa phương và kỹ thuật canh tác tốt nhất để duy trì và nhân rộng. Tổ chức hội nghị tuyên truyền (giới thiệu dự án, công bố NHTT, sơ kết rút kinh nghiệm, tổng kết, tập huấn (quản lý trong tổ chức sản xuất, quản lý trong kinh doanh, thủ thuật và kỹ năng thu hút khách hàng) nâng cao nhận thức về tầm quan trọng xác lập nhãn hiệu tập thể đối với sản phẩm cây ăn trái và trang bị kỹ năng và kiến thức cần thiết cho việc hoạch định chiến lược, kế hoạch sản xuất và kinh doanh, quảng bá sản phẩm của các trang trại trồng cây ăn trái trên địa bàn huyện.
Kết quả điều tra hiện trạng khai thác và sử dụng “nhãn hiệu tập thể cho trái cam và bưởi Phú Giáo” cho thấy có 100 hộ trồng cam, bưởi, quýt với 743.05 ha. Trong đó, 415.95 ha bưởi có 70 hộ trồng chiếm 56% diện tích điều tra; 240.9 ha cam có 19 hộ trồng chiếm 32% diện tích; 86.2 ha Quýt có 11 hộ trồng chiếm 12%. Diện tích vườn cây có múi ở các nông hộ phân bổ không đều, số hộ có diện tích nhỏ hơn 01 ha (31%), số hộ có diện tích từ 1 - 3ha chiếm (30%), nhìn chung quy mô diện tích tương đối trung bình. Số hộ có diện tích > 3 - 5 chiếm (11%), diện tích > 5-10ha (13%) và >10ha là 15%). Về mật độ trồng thì khoảng cách trồng bưởi tùy thuộc vào điều kiện đất đai, giống và mức đầu tư thâm canh,… Qua điều tra có số hộ trồng bưởi với mật độ dày (4 x 4m) chiếm 5,7%; Với khoảng cách 5 x 5m (chiếm 20%). Với khoảng cách trồng 6 x 6m (chiếm 31%), 7 x 7m (chiếm 42%).
Qua kết quả điều tra ghi nhận có 11 loài côn trùng và 04 loại bệnh hại gây hại trên vườn. Trong đó sâu vẽ bùa và nhện đỏ là loài gây hại rất phổ biến, các loài khác ít xuất hiện. Nhìn chung, chủng loại sâu bệnh hại cho vườn cây có múi có thể nhiều hơn trên thực tế điều tra nhưng chưa phát hiện các loài sâu bệnh gây hại nghiêm trọng.
Qua kết quả các hộ điều tra ghi nhận giống Bưởi được trồng tại các hộ gia đình là bưởi Da xanh và cam sành, cam xoàn. Đây giống bưởi, cam ngon được thị trường ưa chuộng và cũng là giống chủ lực hiện được trồng. Phần lớn Cam, Bưởi trồng với diện tích từ 0,5 ha trở lên cây giống được trồng đều mua từ những nhà sản xuất có nguồn gốc xuất xứ, còn lại mua giống từ vựa sản xuất giống ở huyện lân cận như Tân Uyên, Đồng Nai.
Thông qua quá trình triển khai dự án đã tổ chức 05 lớp đào tạo, tập huấn (50 người/lớp), cụ thể:
- Tập huấn các văn bản pháp luật về sở hữu trí tuệ;
- Tập huấn quy trình sản xuất cam, bưởi theo tiêu chuẩn VietGAP;
- Tập huấn kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh trên cây cam, bưởi;
- Tập huấn kỹ thuật thu hoạch và bảo quản trái cam, bưởi;
- Tập huấn an toàn vệ sinh thực phẩm trái cam, bưởi;
Đào tạo kỹ thuật viên và ban quản lý sau dự án cho 30 người. Dự án đã tổ chức đoàn ham quan, học tập kinh nghiệm về quản lý vườn, duy trì chất lượng quả và quản lý tem sản phẩm dán trên quả ở hai địa phương Tỉnh An Giang và Tỉnh Bến Tre. Kết quả: Có 30 hộ dân trồng cam, bưởi trên địa bàn huyện đã tham gia. Thông qua chuyến tham quan học tập đã giúp người nông dân mở mang thêm được những kiến thức mới về kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hoạch sản phẩm. Đồng thời, đoàn tham quan cũng đã được cán bộ kỹ thuật và Nông dân giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực cây có múi tại tỉnh Bến Tre và An Giang chia sẽ cũng như hướng dẫn tận tình các khâu kỹ thuật mới trong việc để trái trên cây,…
Có thể nói, với những kết quả mà đề tài mang lại thì danh tiếng, uy tín của sản phẩm cam - Bưởi Phú Giáo sẽ được nâng cao, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường trong nước và thị trường quốc tế; Thiết lập được kênh tiêu thụ sản phẩm ổn định, đảm bảo đầu ra cho sản phẩm của các nhà sản xuất; Nâng cao trình độ kỹ thuật, sản xuất cho các tổ chức hợp tác sản xuất cho người dân; quảng bá giới thiệu sản phẩm trên thị trường, quyền lợi được pháp luật bảo vệ; Hệ thống quản lý chất lượng và hệ thống các chỉ tiêu kinh tế, chất lượng thương mại cho sản phẩm mang nhãn hiệu tập thể cho cam, bưởi là cơ sở để cho các địa phương, cá nhân tổ chức áp dụng trong hoạt động xây dựng sản phẩm mang nhãn hiệu tập thể.
Nguồn: Báo cáo đề tài nghiên cứu cấp trường “Xây dựng, khai thác và phát triển Nhãn hiệu tập thể cho trái cam và bưởi Phú Giáo” của ThS. Nguyễn Trường hải. Xem toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê khoa học và công nghệ Bình Dương
Trung Tính